Ja is ja en nee is nee

De NIBC bank maakt momenteel commercials die het denken in JA promoten. Ze zetten zich neer als een bank die geen NEE accepteert. Het lijkt een positieve boodschap, maar met welke bank je ook zaken doet: eerst komen de beperkingen en dan pas de mogelijkheden. Dat idee van JA lijkt meer op conformeren aan de norm, dan dat het een nieuwe norm schept.

Jaknikkers

Wil je de normen verleggen, dan ben je het beste af zonder jaknikkers. Natuurlijk is er consensus nodig om vooruit te komen. Maar wil je excelleren, dan moet het wrijven. Dan heb je mensen nodig die durven te reflecteren. Mensen die kunnen zeggen waar het op staat. Jaknikkers zijn niet serieus te nemen. Ze dragen je ideeën, maar raken zichzelf kwijt door de makkelijke weg te kiezen. Daarom ontwikkelen baby’s hun karakter door NEE te zeggen. Daarom zijn die Grieken het vandaag ook zo zat om slaafs JA te zeggen. Herman Melville schreef in Moby Dick: Only the man who says NO will be free.

Think NO

NEE zeggen tegen de marketingtrucjes van de NIBC bank is nog een eitje. Het volhouden van je NEE om je waardigheid en je persoonlijkheid te borgen is een stuk moeilijker. Mijn opa uit Klarenbeek weet hoe het werkt. Hij drukt zijn overtuiging nog iedere keer op mijn hart: JA is JA en NEE is NEE! Hij kan de dingen nogal zwart wit bekijken. Hij moet niets hebben van genuanceerde zweverigheden. Toen de Duitsers Nederland bezetten, waagde hij meerdere malen zijn leven door voedselbonnen te stelen om ze vervolgens in het westen weer uit te delen. Met zijn daden bewees hij dat je de dingen nooit hoeft te accepteren zoals ze zijn. Want als je niet de kracht hebt om op jouw voorwaarden te leven, dan moet je wel de voorwaarden van anderen accepteren. Dus toen ik niet lang geleden op een vervelende manier werd gedwongen om JA te zeggen, kon ik niet anders doen dan wat opa deed in de oorlog. En ik dacht: “Door die ziekte had ik al zoveel verloren dat ik alleen nog maar kon winnen.” En ik won door NEE te zeggen.

Lees ook de blog Gezond verstand op de werkvloer